Uit: 1999, VS
Regie: Peter Hyams
Met: Arnold Schwarzenegger, Gabriel Byrne, Robin Tunney, Kevin Pollak, Udo Kier, Rod Steiger
Het is 30 december en ondanks dat van Millennium-vibes nog niets te merken is in de stad en het nog onwaarschijnlijk lijkt dat Utrecht is gonna party like it's 1999 heb ik het 2000 gevoel al een beetje te pakken. Hoe kom ik eigenlijk bij End of Days verzeild? Hetzelfde verhaal als vorige keer. Door het gebrek aan goede, nieuwe releases hebben LePaulski en ik besloten ieder zijns weegs te gaan. We spreken af vóór en na de films. Bij aankomst bij mijn bioscoop blijkt Sixth Sense uitverkocht. Heb ik nog een alternatief? Ik heb alle avondfilms in 't Hoogt, Springhaver en City al gezien. De enige film die over blijft, is End of Days.
Ondanks de slechte voortekenen (over de kwaliteit) staat een film over het einde der tijden op 31 december mij niet eens zo tegen. Ik wist natuurlijk wel wat me te wachten stond. Voor makers van rampenfilms bestaat het postmoderne gevoel eruit dat niet alleen het plot om rampen draait maar dat de kijker ook opgezadeld wordt met de ene na de andere productionele ramp. Knappe jongen die na het zien van een rammelend script, slordig camerawerk en tergende acteurs nog met opgeheven hoofd de bios verlaat.
De eerste twintig minuten gaan dan ook tergend langzaam voorbij. De film staat zo bol van de clichés dat ik enkele ervan jullie niet wil besparen. In de film is Arnold een bodyguard. Hij is niet zo maar een bodyguard, hij is van het soort die, bij een klus, als eerste de verborgen sluipschutter ontdekt en in één moeite door een kogel pakt voor zijn klant. Zoals we zien in de eerste scènes.
Ook heeft hij een verleden als NYPD-cop. Vanzelfsprekend kwam aan dat idyllische leventje een einde, toen zijn vrouw en dochtertje op brute wijze werden vermoord. Niet zo gek dat Arnie tegenwoordig, zwaar aan de drank, in een isolement leeft. En voor de kijker die niet aan zijn vierkante kop zou zien dat we het met een echte hard-ass te maken hebben heeft Arnie de volgende scène in petto. De Oostenrijkse Eik vergaart voor zijn ontbijt alle leftovers in de keuken (zelfs die op de vloer liggen), mietert ze in de blender en neemt een flinke teug. Na het drinken van het goedje krijgt de kijker de one-liner: "They say breakfast is the most important meal of the day" op de koop toe. Niet alleen was hij een model cop ook als detective slaat hij geen gek figuur. Wanneer hij net weer een boef in het stof heeft doen bijten is het zijn speuroog dat valt op een terloops in de jaszak weggemoffeld luciferdoosje met de naam van een bar erop, wat weer een belangrijke clue is in het verhaal.
Begrijp me goed, voor mij is en blijft Arnie een grote held. Jaren terug, na het zien van Kindergarten Cop, sloot ik al een verbond met mijn gespierde vriend. Hij zou blijven doen waar hij zin in had. Ik zou stoppen met het bekijken van nieuw materiaal. Zijn naam blijven heiligen zoals beschreven in de de hoofdstukken, The Running Man, Predator, The Terminator en Total Recall. Maar net als in End of Days heeft zo'n verbond geen eeuwigheidswaarde. Het blijkt het slechts een illusie. Eens komt de dag dat je met de realiteit wordt geconfronteerd en er beslist wordt of je sterk staat in je geloof: Judgement Day. Arnold en ik hebben het moeilijk gehad deze dag. Arnold, geconfronteerd met zijn gebrek een (om het even welke) emotie te spelen, doet zijn best zijn volgelingen voor hem te winnen met het beproefde spierballenwerk en de explosies. Ik moet aanzien hoe Arnold, na al in Last Action Hero even aan de rol van Hamlet te hebben geproefd, zich laat kruisigen als een ware verlosser en dezelfde beproevingen doorstaat als de bijbelse Job.
Maar laat ik het eens over de andere elementen in de film hebben. De dialogen zijn buitengewoon knullig, zelfs voor een actiefilm. De meeste acteurs krijgen deze dan (met name ook door hun eigen beperkingen) nauwelijks door de strot. Met uitzondering van Gabriel Byrne. Deze sympathieke karakter-acteur (Miller's Crossing, The Usual Suspects) zal ongetwijfeld meedoen voor het geld maar weet toch zeker nog wat te maken van zijn rol als de gevallen engel. Automatisch maak je natuurlijk de vergelijking met Al Pacino's rol in The Devil's Advocate. Omdat big Al van zijn rol een ietwat voorspelbare en bombastische Al-Pacino-Show maakte, kan Byrne de vergelijking aardig doorstaan. De film is sowieso samen te vatten als een wannabe Devil's Advocate meets Se7en meets The Excorcist. Dat de cameravoering zo knullig is komt vooral omdat men actiebeelden wil ondersteunen of creëren door middel van een heftig bewegende camera en snelle ritme-loze cuts waardoor de kijker al bij de eerste pief-paf-poef scènes kans loopt op knallende koppijn. Dit is des te opmerkelijker wanneer je bedenkt dat dit werkje van de hand is van de 56 jarige regisseur Peter Hyams die, met science-fiction toppers als Capricorn One, Outland en 2010, een redelijke belofte vormde in zijn tijd. Daar staat tegenover dat hij al in zo'n 15 jaar geen fatsoenlijke film regisseerde.
Natuurlijk ben ik niet van mijn geloof gevallen. Arnold zal voor altijd op een voetstuk blijven staan. De film heeft me niet eens zo geërgerd en de soms redelijk gory scenes deden me alweer verlangen naar een nachtje Weekend of Terror (jammer dat er niet meegeschreeuwd werd vanavond). Maar met kwaliteit had dit natuurlijk niets te maken.