Het Festival van de Fantastische Film (voorheen The Weekend of Terror) vond dit jaar plaats in het Kriterion theater te Amsterdam. Een week lang fantastiek. Gewoon overdag en niet meer alleen 's nachts, hoewel de nachtbrakers konden uitwijken naar het Calypso/Cinerama complex. Alhier werd nog een keer traditioneel een volle nacht doorgehaald met zaken als Scream 3 op het programma. In ieder geval zijn de dagen dat horrorfans ouderwets rotzooi mochten schoppen in het majestueuze Tuschinski definitief voorbij. Uw razende reporters waren niet van de partij tijdens deze nacht, maar brachten toch een bliksembezoek aan het festival om daar de premiere van de langverwachte verfilming van de schandaalroman van de jaren negentig mee te maken.
American Psycho is het boek van Brett Easton Ellis dat genadeloos wist af te rekenen met de jaren tachtig en de toen heersende me, myself and I mentaliteit en de onverbloemde hebzucht die daarbij kwam kijken. Destijds zwaar bekritiseerd, maar inmiddels behoorlijk gerehabiliteerd is dit een bij vlagen onleesbaar werk over maatpakken en hifi sets, maar ook en vooral een schokkende registratie van (al of niet gedroomde) extreme geweldsuitbarstingen.
De reclamecampagne heeft enkele maanden terug al mijn aandacht getrokken. De uitermate gelikte site bood een wel hele mooie optie. Je kon e-mail ontvangen van niemand minder dan Patrick Bateman, de hoofdpersoon uit boek en film. De kans om persoonlijk berichten te ontvangen van een van de meest zieke geesten ooit aan het papier toevertrouwd laat ik natuurlijk niet aan me voorbij gaan. Al snel rolde de mail binnen en wat blijkt Patrick is 10 jaar ouder en heeft een kind. Verder natuurlijk nog net zo ziek als altijd. De mailtjes (ongeveer 75 schat ik) zijn geschreven door niemand minder dan Brett Easton Ellis himself. Dit is dus gewoon een vervolg op de roman in e-mail vorm. Briljant! Jammer dat ik niet alle mailtjes heb bewaard, maar die worden zeker nog een keer uitgebracht.
Maar we moeten het hier natuurlijk nog wel even hebben over de film, want daar gaat het om. In potentie moet de film twee problemen tackelen: wie gaat de hoofdrol vertolken en hoe worden de extreem bloederige martel- en moordpassages verbeeld. Probleem een is opgelost door Bateman te laten vertolken door Christian Bale, die een gelikte uitstraling koppelt aan een perfect gevoel voor komische timing. Probleem twee was minder makkelijk. Om geen problemen met de Amerikaanse keuring (en dus het publiek) te krijgen wordt er spaarzaam met de ketchup gekwakt en missen de uitbarstingen de noodzakelijke intensiteit die het boek een scherpe rand geeft. De scènes zijn gekoppeld aan de in het boek losstaande CD recensie van Whitney Houston, Genesis en Huey Lewis. Wel een stijlvolle oplossing, maar het effect is totaal anders (want ironisch in plaats van realistisch). Zo blijft American Psycho vooral als boek beklijven, maar is de film wel beduidend makkelijker te verteren. En die hapklare brokken smaken niet slecht.
'Masters of the Universe' zo werden de jonge, rijke, machtige en zeer arrogante beurshandelaren van Wallstreet genoemd in het boek Bonfire of the Vanities van Thomas Wolfe uit 1987. De hoofdpersoon uit Bonfire, Sherman McCoy, werd symbool van dat yuppie-dom. Net als Patrick Bateman, de hoofdpersoon van het boek American Psycho van Brett Easton Ellis.
De film American Psycho van regisseuse Mary Harron is het zeer doeltreffende portret van Pat Bateman. Als je mag spreken van een portret bij iemand zonder persoonlijkheid. Bateman is net als zijn collega's een egocentrische gewetensloze gier. Een 'Master of the Universe' die alles bezit wat zijn materialistisch hartje begeert. Je zou haast zeggen, dat moet een bijzonder mens zijn. Maar ondanks zijn rijkdom, zijn fysiek als dat van een jonge god en zijn plek in society lukt het hem maar niet zich van zijn collega's te onderscheiden. Ze lijken zelfs zo sterk op elkaar dat Bateman keer op keer verward wordt met anderen. Dit leidt tot leuke scènes en een groeiende frustratie bij Bateman.
Bijna wint hij je sympathie met monologen over de betekenis van het werk van Genesis (en Huey Lewis e.d.) ware het niet dat dit allemaal ongemeend opzegwerk is (gespekt met foutjes bovendien). Hij kneedt, traint en verzorgd zijn welgevormde lichaam met bezetenheid. Hij kan elke vrouw krijgen. En hij heeft een bankrekening waar Nederlandse burgermeesters alleen van kunnen dromen. Dat alles neemt niet weg dat hij zijn interesse voor alles wat niet Pat Bateman heet moet faken. Op een gegeven moment ontmoet hij in een steegje een kansloze, stinkende zwerver. Patrick ontdekt dat hij, buiten het fysische en materiele, in wezen in niets verschilt van deze arme drommel. En dan breekt er iets.
Bateman slaat als een bezetene aan het moorden. Collega's en vriendinnen allemaal moeten ze het ontgelden. Dit levert een aantal mooie horror scènes op. Pistolen, spijkerkanonnen, Bijlen en motorzagen allemaal vormen ze attributen in Bateman's nieuwe obsessie. Het verhaal eindigt in een mooie biechtscène waarin Christian Bale, die perfect gecast is als Bateman, laat zien wat hij waard is. Deze film, over een narcist van een ander tijdperk, heeft dankzij de stijlvolle uitvoering ook alle recht van spreken in het jaar 2000.
Waar waren wij in de jaren
tachtig ook al weer mee
bezig? - Oh ja, we
luisterden naar die
flinterdunne popmuziek.
Onze vrienden en
vriendinnen, die geen Olily,
Levi's of Lacoste
konden betalen, lachten we
vierkant uit. We droegen
hele grote zonnebrillen met
gouden monturen en lieten
ons natuurlijk een Simon le Bon kapsel aanmeten. Aah, die heerlijk gewetensloze jaren 80, wat
illustreert die tijd nou beter dan de New Yorkse Yuppie?
[bekijk de pagina:
http://www.kvi.nl/disk$1/zegers/vwlepaulski/menu.htm,
hopelijk vanaf dit weekend weer helemaal up to date.]
LePaulski, Is there something we should know?