For Your Eyes Only part CLXII

Children of Men

Uit: 2006, UK/ USA
Regie: Alfonso Cuarón  (Y Tu Mama Tambien)
Met: Clive Owen, Julianne Moore, Michael Caine, Chiwetel Ejiofor, Charlie Hunnam, Claire-Hope Ashitey, Pam Ferris

Synopsis: In 2027 is er al 18 jaar geen kind meer geboren op aarde. Bijna elk land lijkt ten onder te gaan aan oorlog en anarchie. Engeland is één van de laatste regio's waar een centrale overheid nog met strenge hand regeert. Illegale vluchtelingen worden zo snel mogelijk gedeporteerd. Alle hoop is verloren totdat ambtenaar Theo Faron door opstandelingen gevraagd wordt een heel bijzonder meisje het land uit te smokkelen. Zij is namelijk 8 maanden zwanger.

Liefhebbers van Dystopische films komen slechts zelden aan hun trekken. Wanneer je het paar toppers in het genre al hebt gezien, moet je het doen met titels als Zardoz en Soylent Green. Aardige pogingen maar zeker geen geslaagde films, B-materiaal. Het is eigenlijk meer een literair genre dat op film ontzettend lastig geloofwaardig te maken is. Maar als dat lukt dan resulteert dat in pareltjes als Blade Runner, Mad Max en Metropolis. In dat rijtje hoort Children of Men helaas niet thuis. Desondanks is deze film een hele beleving.

Welcome to the new World Order. Children of Men onthaalt ons met een onbehaaglijk herkenbaar straatbeeld. Een man haalt nog snel even koffie in een winkeltje in Londen voor hij naar zijn werk moet. Luttele seconden nadat hij de winkel uit is, wordt deze verwoest door een bom. Hij morst zijn koffie maar kijkt er nauwelijks van op. Op weg naar zijn werk wordt zijn metro bekogeld door zwervers. Gelukkig zijn de ramen van beschermend gaas voorzien. De vervuilde straten van Londen worden beheerst door zwartwalmende tuktuks terwijl op iedere straathoek grote flatscreens hangen die non-stop nieuws en reclame uitzenden. Het wordt pas echt vreemd wanneer hij onderweg ijzeren kooien passeert, waaruit gehavende personen hem in allerlei talen toeroepen.

Met deze wrange beelden lanceert Children of Men ons in een nabije toekomst die het huidige politieke klimaat in het extreme doortrekt naar twintig jaar in de toekomst. Politiek bedrijven in de wereld van Children of Men staat gelijk aan zelfvernietiging. Aan het begin van de 21e eeuw zijn vrijwel alle Westerse landen aan politiek, terrorisme en oorlog ten gronde gegaan. Het neo-neo-conservatieve Engeland probeert wanhopig alle vluchtelingen van het Continent te weren. De staat stimuleert het aangeven van illegalen, om ze vervolgens in kooien op te sluiten en af te voeren. Niet alleen de semi autoritaire staat zwengelt de Kladeradatsch aan, ook het verzet voert een guerrilla van zelfdestructieve aard.

De katalysator achter deze misère is de premisse van de film; rond het jaar 2008 zijn alle vrouwen onvruchtbaar geworden. Tegen het jaar 2027 zijn er volwassenen die nog nooit een baby hebben gezien. De gedesillusioneerde ambtenaar Theo Faron (Owen) wordt door zijn ex-vriendin (Moore) overgehaald om een jonge vrouw het land uit te smokkelen. Voor het geld, de liefde en het risico nog wat van zijn leven te maken, neemt hij de gevaarlijke opdracht aan.

De film ontaardt in een langgerekt kat en muisspel tussen de revolutionairen, de staat en de groep Theo. Alleen hij lijkt te zien wat het betekent als deze vrouw in verkeerde handen valt. De actiescènes die volgen, zijn bij vlagen overdonderend. Zoals de achtervolging met een motor door een bos, de aanslag op de winkel en de stadsguerrilla aan het eind van de film. De beelden worden versterkt door de slimme vormgeving waarbij een hedendaags straatbeeld naadloos wordt gemixt met futuristische elementen en visuele gadgets.

Naast dat spektakel klinkt de moraal wel erg duidelijk door. De ontmenselijking van deze samenleving toont trekjes van de onze. De dystopische fantasie leert ons dat er weinig nodig is om de beschaving uit balans te krijgen. Wanneer ongewensten in ban-lieu-achtige enclaves zitten te wachten op deportatie terwijl de gefortuneerden een gezellige borrel drinken onder Picasso's Guernica heeft niemand nog iets om voor te leven. "Waarom verzamel je dit nog?", vraagt Theo aan de ambtenaar die Guernica heeft weten te bemachtigen. "Omdat het me allemaal niets meer kan schelen.", is het antwoord. Wanneer het menselijk bestaan devalueert, is het leven van illegaal én machthebber futiel geworden.

Hoewel Children of Men niet op kan tegen de visuele bombast en de conceptuele flair en poëzie van een film als Blade Runner, mag je het wel vergelijken met bijvoorbeeld Minority Report. Al sleept het verhaal wat meer en zijn de acteurs iets minder op stoom. Veel van de personages zijn matig tot zwak uitgewerkt, een zigeunerin is er een slappe karikatuur. Hierdoor verliest de film aan scherpte. Ook de neiging om alles uit te leggen (in dit soort films niet ongebruikelijk) kan niet helemaal onderdrukt worden. Desondanks staat er een heldere aanklacht dat met inventiviteit is opgenomen door regisseur Cauron die ons al eerder Y Tu Mama Tambien en Harry Potter bracht.

VW geeft **½

Gezien: 26-10-2006, Studio, Utrecht

Dag allemaal,

Het is moeilijk te geloven dat wij ooit een wekelijkse nieuwsletter hadden. Maar na zoveel jaar verdwijnt geleidelijk de discipline. Bovendien zijn tweemaandelijkse of kwartalijkse updates ook prima, een Schokkend Nieuws is er niet minder leuk om geworden.

Maar er zijn ook andere dan disciplinaire redenen. Zo kijk ik tegenwoordig meer DVD's dan bioscoopfilms. Het liefst titels die je niet in de videotheek vindt. DVD is namelijk een perfect medium geworden om oude klassiekers en cultfilms te (her)ontdekken. Zo heb ik de afgelopen paar jaar enige achterstand kunnen inlopen op het gebied van de Italiaanse film. Klassiekers van Visconti, Antonioni, De Sica en Rossilini, zag je vroeger nog wel regelmatig bij de AVRO of KRO maar dat is tegenwoordig met horizontale programmering met wortel en tak uitgeroeid. Bovendien zijn cultfilms op tv altijd een zeldzaamheid geweest. Je was altijd aangewezen op een paar cultvideotheken in de grote steden. Italiaanse horror (The Bird with the Crystal Plumage), Britse gangsterfilms uit de jaren zeventig (Get Carter) of Amerikaanse Spoofs uit de jaren zestig (Our Man Flint), de Blaxploitation van de jaren zeventig (Coffy) waren heel lastig te vinden.

De DVD heeft dit probleem op miraculeuze wijze opgelost. Dankzij internetwinkels, koeriers en talloze filmlabels zijn er meer titels dan ooit beschikbaar en goedkoper dan het ooit is geweest. Los van de geweldige kwaliteitssprong (vergelijk een full-frame tv/video vertoning maar eens met de opgepoetste anamorphic widescreen versies) heeft dat me erg verrast en verbaasd. Dit nieuwe medium is zó snel zó goedkoop en divers geworden. Natuurlijk ademt de digitale verspreiding van internet de DVD inmiddels flink in de nek maar hoe heeft het tot heden zo exponentieel kunnen groeien?

Chris Anderson, hoofdredacteur van Wired, heeft daar een mooie verklaring voor. Vorig jaar publiceerde hij dat in het boek: 'The Long Tail; How Endless Choice is creating Unlimited Demand'. Kort gezegd komt dat op het volgende neer. Vóór internet was de consument van entertainment (gemakshalve, boeken, films en muziek) aangewezen op distributie en promotie van winkels, televisie en radio. Eén kanaal dat iedereen moest bedienen. Dat heeft geresulteerd in Top 40s en boeken top-tiens gecentreerd naar de breedst mogelijke smaak. Met in de late uurtjes of op het onderste schap ruimte voor een alternatiever product. Internet heeft dat met zoekmachines en e-businesses als Amazon compleet op zijn kop gezet. Amazon heeft namelijk een onbeperkte opslagcapaciteit waarmee schijnbaar alles op voorraad is. En wat niet op voorraad is, kan door een gelieerde handel of tweedehands worden aangeboden. Daarbij knoopt een business-model als Amazon alle aanbod aan eén enkele winkel en met handige 'als u dit boek leuk vindt, probeert u dan ook eens'-verwijzingen waardoor iedereen steeds obscuurder werk kan ontdekken.

Deze conclusie is niet zo opzienbarend maar het leuke aan Anderson's verhaal zit hem in The Long Tail. Je moet die staart zien als een curve in een grafiek van verkoopaantallen per titel waarbij je het best verkopende product helemaal vooraan zet op de horizontale as. Dan krijg je een lijn van snel afnemende hoogte waarin de Harry Potters en Klunen voorin staan en de hoogte van de lijn (na een titel of 130.000) marginaal wordt. Maar waar vroeger, met gewone boekhandels, deze lijn daar zo ongeveer stopte, loopt deze nu dankzij internet-handel bijna oneindig door: De Lange Staart. Het aardige is dat in het geval van Amazon alles wat na die 130.000 volgt meer dan de helft van haar omzet vormt. Een fijn voorbeeld van hoe een doorzichtige markt de liefhebber in ere herstelt en bevrijdt van de verstikkende greep van de traditionele commercie.

VW