Uit: 2003, Nederland
Regie: Robert Jan Westdijk
Met: Kim van Kooten, Michiel Huisman, Tara Elders, Liesbeth Kamerling, Roeland Fernhout
Synopsis: Als Phileine haar vriend Max achterna reist naar New York komt ze tot een schokkende ontdekking over het toneelstuk waar hij in meespeelt.
Heerlijk wanneer een Nederlandse film haar 'cajones' toont. Niet meer van dat praatzieke. Geen ingetogen kostuumdrama's meer. Het mag weer knallen, flitsen en donderen. Dit is absoluut een verdienste van Phileine zegt sorry, het Verhoeven-gevoel is weer een beetje terug. Ze durft uit haar rol te stappen, het uit te schreeuwen en met filmquotes te slingeren.
Deze opzet vormt bijna het tegenovergestelde van wat regisseur Westdijk bereikte met zijn debuut Zusje (1995). Een nep videoportret, van de Amsterdamse Daantje (Van Kooten) gefilmd door haar onverwachts opgedoken broer, dat kleinschalig is van opzet met een hoog realiteitsgehalte en groots in uitvoering. Siberia (1998, Westdijk's tweede film) over twee lanterfantende kruimeldieven, is uitbundiger dan Zusje en minder strak verteld. Het vormt een brug naar deze derde bioscoopfilm waarbij de aandacht nog meer is verlegd van karakters naar spektakel. Wederom pakt dat niet heel gelukkig uit.
Het script biedt alleen houvast voor rol van Phileine zelf. Van Kooten weet haar vuilbekkende personage sympathiek te houden. Daarvoor voorziet het script in voldoende oprechte huilbuien, broeiende onzekerheid en onverwachte tederheid op de juiste momenten. Het zijn vooral Van Kooten's natuurlijke flair en timing die Phileine tot leven wekken. Acteurs/rices als Tara Elders, Liesbeth Kamerling en Roeland Fernhout worden slechts opgetrommeld voor triviale bijrollen.
Phileine's wereld bestaat slechts uit haarzelf. Vrienden zijn er alleen om kortstondig lol mee te trappen. Jammer dat we alleen haar perspectief zien. Wisselwerking met haar vriendinnen Lala (Elders) en Fleur (Kamerling) en Gulpje beperkt zich tot het giechelend in de zeik zetten van mannen en afgunstige blikken over bedpartners. Wat was het een verademing geweest om Lala en Fleur eens te zien roddelen over Phileine, of Gulpje en Jules (Fernhout) in New York te laten samenzweren tegen onze zelfingenomen heldin.
Daartegenover staan fantasievolle maar niet echt betekenisvolle uitstapjes naar 2001: A Space Odyssey, the Avengers, Turks Fruit en Sex and the City (ik meende zelfs Predator te herkennen). Ze verhullen niet dat het kattige meisje dat naar New York reisde om haar vriendje terug te winnen een teleurstellend verhaal oplevert. Bovendien hebben de (post-moderne) verwijzingen de grens van het betamelijke al lang overschreden wanneer Ronald Giphart (schrijver van het boek) zelf met een leuk bedoelde cameo verschijnt. Uitbundig is dan behaagziek geworden.
Alle getoonde bravado verdient mijn sympathie. De Utrechtse Dom bijvoorbeeld verandert, in de montage, soepeltjes in het Empire State Building. Zo ook poogt deze film grootser te ogen dan haar Hollandse soortgenoten. Maar de vele schimmige randfiguren creëren een onoverbrugbaar gat naar de betrokkenheid van het publiek. Waar het karakter Daantje uit Zusje onvergetelijk is gebleken, mogen we vrezen voor Phileine. In Zusje krijgt zelfs broertje Martijn, die als cameraman nauwelijks in beeld is, een gezicht. Phileine maakt zich daarentegen zo breed dat de rest automatisch op zijn/ haar gezicht gaat.
"Never apologize. It's a sign of weakness," aldus de lijfspreuk van Buddy Ackerman (fenomenale vertolking van Kevin Spacey) in Swimming with Sharks. Het had net zo goed de lijfspreuk van 's Neerlands eigen, kleine Phileine kunnen zijn. Ackerman heeft alle reden om zijn motto te bezigen. Het is een professionele strategie die hem de maatschappelijke ladder moet doen beklimmen. Voor Phileine echter is het vermijden van het s-woord geen middel, maar een doel op zich. In haar zelfgevormde wereld is er ruim plaats voor seks (waarbij elke handeling een eigen naam verdient: vredespijpen, regen-en-wind maken en overseks), voor klappen (Phileine deelt uit in de lijn van Charlie's Angels en Kill Bill), maar niet voor soft gedoe ("dat gejank van die kerels tegenwoordig").
Verder kan niet onvermeld blijven dat er in Phileine Zegt Sorry een prominente rol is weggelegd voor ons aller Utrecht. Het Wilhelmina park, De Zadelstraat en de Domtoren zijn in beeld gevangen door cameraman Bert Pot (Van God Los). In de zaal ontstijgt er een gelach als duidelijk wordt dat Phileine haar studentenkamer aan de Lichtegaard betrekt. In dit charmante hoekwoninkje nabij de Dom zullen ze al veel rare kostgangers hebben versleten (er is op moment van schrijven een trendy pullaria winkeltje gevestigd), maar de eerste student moet er nog gesignaleerd worden.
Voor de ultieme Utrecht film zal gewacht moeten worden op de verfilming van Gipharts superieure Giph. Die hobbelige weg richting schrijversschap klonk oprecht en was gelardeerd met erg fijne grappen. De moppentrommel blijft vooral tegen het einde van Phileine grotendeels gesloten of je moet het leuk vinden dat Phileine door de New Yorkse media wordt ontdekt. Een beetje de Dick Maas gedachte: "wat als ik de familie Flodder naar New York laat gaan? Dat is op zich al zo leuk, dan hoef ik verder geen script meer te schrijven." En worden we echt geacht na alle overseks en vermijdingen van het s-woord ook Phileine's ogenschijnlijk chemieloze relatie met Max nog serieus te nemen? Wel bewonderenswaardig is de poging van de makers om Phileine te onttrekken uit de Hollandse klei die realisme heet. Haar ruimtereis en gebabbel richting kijker zijn hier geslaagde voorbeelden van.
Vrienden,
Zou er ooit nog een film komen met de titel Mabel Wisse Zegt Sorry? Kunnen we daar dan de gelden voor gebruiken die de Film-CV regeling met zich meebrengt? Of zou Zalm er een stokje voor steken als blijkt dat zijn rol vertolkt zal gaan worden door John Lithgow. Zoveel vragen, zo weinig antwoorden.
Toch moet de combinatie koningshuis en drugsbaron ook internationaal de kassa wel doen rinkelen. Ik denk dat Theo van Gogh al wel met het script bezig is. Nu dat de deuren voor hem in Hollywood wijd open schijnen te gaan kan hij misschien gebruik maken van mijn volgende castingsvoorstel,
Mabel Wisse Says Sorry starring:
Patsy Kensit as Mabel Wisse
Hugh Grant as Johan Friso
George Clooney as Peter R. de Vries
and
Danny de Vito as Charlie da Silva
Aangezien het geld dan op is zullen voor de overige rollen wat Nederlanders geronseld moeten worden. Ik denk aan Huub Stapel voor de rol van Bruinsma en het cabaretteam van KopSpijkers kan de notabelen van regering en koningshuis verder voor haar rekening nemen.
VW...