Uit: 2002, Canada/UK
Regisseur: David Cronenberg
Met: Ralph Fiennes, Gabriel Byrne, Miranda Richardson, John Neville
Synopsis: De psychologische thriller speelt zich grotendeels af in het hoofd van Spider (Ralph Fiennes), die net is ontslagen uit een psychiatrische inrichting, maar nog steeds gekweld wordt door beelden uit zijn verleden. Dolend door de verlaten straten van het Londense East End waar hij opgroeide, dwingt Spider zichzelf tot een confrontatie met zijn jeugd om te ontdekken welke traumatische gebeurtenis leidde tot zijn gedwongen opname. In zijn wanen is hij ervan overtuigd dat zijn vader (Gabriel Byrne) zijn moeder (Miranda Richardson) vermoordde zodat de prostituee Yvonne (opnieuw een rol van Richardson) haar plaats kon innemen.
In het leven van de geesteszieke Dennis Cleg (Ralph Fiennes) gaat niets eenvoudig. Zijn entree maakt hij door een trein uit te stappen. Na tientallen anderen te hebben zien passeren is er iemand die als allerlaatste in een traag en bijna onwillig tempo voortschuifelt. Hij is op weg naar wat zijn eerste dag blijkt te zijn in een Londens opvanghuis. Aldaar zwaait de pinnige mevrouw Wilkinson de scepter. Voorwaar niet iemand om een loopje mee te nemen en Cleg doet dan ook alle moeite om zijn geheime aantekeningen, die hij in een ielig, klein boekje noteert te verbergen. Hij vertoont bij zijn schrijfsels een geestdrift en toewijding, niet meer waargenomen sinds de beruchte dagboeken van Se7en's John Doe.
Wat vooral opvalt aan Spider is de totale toewijding waarmee een tijdloos verhaal is vormgegeven. Alle betrokkenen (acteurs, componist, scenarist en regisseur) lijken hier simultaan hun beste werk te leveren. Ironisch genoeg is dat bij Cronenberg het geval in een atypisch project. De grote regisseur heeft een indrukwekkend oeuvre op zijn naam staan dat gerust een vleesshow genoemd kan worden. Niet voor niks luidt het adagium van een van zijn beste films, Videodrome: "Long live the new flesh". Hij heeft zich in zijn carrière stelselmatig onttrokken aan de beperkingen van het menselijk lichaam. Dat heeft geleid tot enkele van de gekste fysieke aanpassingen die ooit op film zijn vastgelegd. Van exploderende hoofden (Scanners), via een man die in een vlieg verandert (The Fly), tot het lichaam als verlengstuk van de spelcomputer (eXistenZ). Voor Spider heeft Cronenberg geen special make-up effects nodig gehad. Niets is zo verontrustend en zo surreëel als de gedachtewereld van een schizofreen. Of misschien is hij eindelijk tot de conclusie gekomen: "Fysiek is altijd psychisch".
VW
Met deze nieuwe film heeft Cronenberg mij zeer verrast. Zijn fascinatie voor het groteske lichaam en de schizofrene psyche heeft hij tot de dag van vandaag weten te combineren in meestal hallucinerende films. Zijn vorige kindje, ExistenZ, vond ik warrig en niet overtuigend. Met Spider laat hij zijn interesse voor het lichaam los en verkent hij de psyche van hoofdpersoon Spider. Fiennes zet op een indrukwekkende en memorabele wijze deze man met de geest van een jongen neer die vastberaden lijkt een mysterie te ontrafelen. Flashbacks worden beïnvloed door zijn paranoïde geest en lang lijkt de man slachtoffer van een ongelukkige jeugd. Maar hoe meer we van zijn jeugd zien hoe minder reden er is om aan te nemen dat die zo slecht was. Als kijker heb je dan al wel door dat er iets niet in de haak is met zijn herinneringen. Dan escaleren deze flashbacks met een brute moord die zijn verstoorde geheugen ontsluit.
Met een minimum aan props weet Cronenberg een heel intieme sfeer te creëren. Zo staat in Spider's kamer alleen een bed en een kleine ladekast waaraan we Spider vaak op de rug gadeslaan als hij als een bezetene zijn onleesbare aantekeningen maakt in zijn kleine notitieboekje. Ook de sets bij het volkstuintje en onder de brug zijn vrij schraal aangekleed maar des te benauwder. De sleutel van het drama lijkt te liggen in een scène waarin zijn moeder voor de zoveelste keer het voortplantingsritueel van de spin moet uitleggen "..and then the mother lays her eggs and leaves them after which she dies. You really can't have enough of this story, can you?". Maar de betekenis laat zich niet zomaar raden. Als klein jongetje is Spider al geobsedeerd waarbij hij zijn slaapkamer met lange draden verandert in een spinnenweb. Het verhaal van de spinnenmoeder en de verzinsels die hij omtrent zijn moeder heeft verraden een zekere verlatingsangst. Oedipus, koekoeksjong zijn verwante thema's die de lading niet helemaal willen dekken. Voor sommigen wellicht genoeg stof om over door te filosoferen, mij biedt de -toch fascinerende- film daarvoor -nog- te weinig aanknopingspunten.
Festivalliefhebbers,
Hierbij ons eerste festivalverslag waar dit jaar de oogst heel goed verteerbaar is. We zijn net van start dus houd ik het even kort.
In de categorie opmerkelijke verhalen overigens even iets ander, met dank aan de society-spotters van RTL Boulevard. Ik weet dat jullie ook allemaal kijken naar Beau en Albert maar misschien heb je het vandaag gemist. Vandaag hadden zij een opmerkelijk nieuwtje. In de film 'Hannibal' zit Clarice te kijken op de website van de FBI, de ten-most wanted list (kun je thuis ook opvragen) om precies te zijn. De camera glijdt dan even over de koppen van erkende baddies als Osama Bin L. Onlangs keek een Britse meneer deze film voor het eerst op -laten we zeggen- DVD. Niet zo opmerkelijk. Dat wordt het wel wanneer de man op één van de foto's zijn buurman en tennisbuddy herkent. Na wat telefoontjes met de opsporingsdiensten blijkt de getoonde pagina de echte te zijn geweest van twee jaar terug en blijkt zijn buurman een zeer gevaarlijke Amerikaanse hitman uit de onderwereld gezocht in verband met zestien moorden. De man is opgepakt en ik denk dat zojuist een nieuw filmscript zichzelf geschreven heeft.
Oh ja, het Filmfestival is dit jaar weer erg gezellig met ook opvallend veel leuke films in de programmering. Voor een uitgebreid verslag mag je LePaulski altijd een mailtje sturen.
Gezocht: blanke man, normaal postuur van rond de 30, regelmatig gesignaleerd als bezoeker van Bioscoop Hoog Catherijne in kostuum, winterdas met rugzakje…