Uit: 2006, China
Regie: Zhang Ke Jian (The World)
Met: Sanming Han, Hong Wei Wang, Tao Zhao
Synopsis: Een mijnwerker en een verpleegster trekken, onafhankelijk van elkaar, naar de Drie Kloven Dam, het ingrijpende bouwproject in de Yangtze rivier, op zoek naar hun geliefden.
Sinds 1994 wordt eraan gewerkt en vorig jaar is het opgeleverd, de Drie Kloven Dam in China. Het is behoorlijk omstreden. De baten in de vorm van hydro-electriciteit zijn voornamelijk voor projectontwikkelaars en de naar energie snakkende rijke steden aan de kust, Beijing en Shanghai. De kosten zijn echter voor rekening van het Drie Kloven gebied zelf. Niet alleen het ecosysteem onder en boven water heeft te lijden, ook de velen Chinezen die voor het wassende water naar nieuwe en vooral armere omstandigheden hebben moeten verhuizen. Het vormt een ideale achtergrond voor de humanitaire boodschap van de getalenteerde regisseur Zhang Ke Jia.
Aan uitleg verspilt regisseur Zhang Ke Jia nooit te veel energie. Laat de kijker het zelf maar uitzoeken. Hij positioneert zich als een huisvlieg rond de levens van zijn hoofdpersonen. In zijn vorige film The World opende hij met een lang shot rond de kleedkamers van pretparkmedewerkers. In Still Life dwarrelt de kamera over en langs de passagiers van een eenvoudige veerpond. Onze hoofdpersoon herkennen we omdat de kamera even op zijn peinzende gestalte rust. Han Sanming is een mijnwerker die, op vijf reisdagen van zijn woonplaats, opnieuw werk vindt als sloper van oude gebouwen rond het nieuwe stuwmeer. Al twee fasen van de dam zijn gereed. Veel gebouwen zijn al verdwenen. Net als de straat waar de vrouw van Sanming, Missy, zou moeten wonen. Zij verliet hem 16 jaar geleden met zijn dochter. Waar haar huis zou moeten staan is nu alleen nog water. Teleurgesteld maar niet uit het veld geslagen zet hij de zoektocht naar zijn vrouw en dochter voort.
Parallel wordt het verhaal van verpleegster Shen Hong verteld, zonder dat de twee personages elkaar kruisen. Ook zij komt van ver naar het stuwmeer, op zoek naar haar geliefde. Twee jaar geleden vertrokken heeft de man zich in die korte tijd schijnbaar opgewerkt van fabrieksarbeider tot projectontwikkelaar. Een bliksemcarrière dat lijkt op de gierende ontwikkeling van China zelf. In dat nieuwe, snelle leven heeft hij weinig belangstelling meer voor zijn oude liefde. Van fabrieksarbeider tot projectontwikkelaar het kan zomaar in de film van Zhang. Het is vrij onwaarachtig en niet de enige keer dat gebeurtenissen uit het lood zijn geslagen. Normale voorvallen worden een tikje verdraaid zodat er een vreemd soms surrealistisch beeld ontstaat. Dit zorgt samen met de subtiele humor en prachtige composities van Zhang voor een licht optimistische toon bij een zeer serieus onderwerp.
De confrontatie van Hong met haar echtgenoot is een directe quote uit Antonioni's L' Eclisse. In beide films maakt de vrouw de relatie uit met een prominente, betonnen constructie als getuige. Zij wandelt de vrijheid tegemoet. Hij achtervolgt haar met de auto en vervolgens te voet. Het is niet toevallig dat de oude Italiaanse meester wordt geciteerd. Beide regisseurs zijn ijzersterk in het gebruik van tijdsgeest en de omgeving (in L'Eclisse: de na-oorlogse modernisering in Rome) als extra karakter in hun films. Het is een visuele voice-over bij de emotionele staat van de hoofdpersonen. Dankzij de moderne technologie en planologie raken zij steeds verder van hun natuurlijke omgeving vervreemd. Het verschil is dat Sanming en Hong aardser zijn dan de naar binnen gekeerde Vittoria in L'Eclisse. De dam heeft enorme invloed op hun leven maar zij keren haar uiteindelijk de rug toe voordat zij aan haar druk ten ondergaan.
Het China van nu verandert misschien nog wel sneller dan het Europa van na de oorlog. De omslag van agrarische samenleving naar industriële en economische supermacht in dit ongekende tempo zorgt ervoor dat fijngevoelige filmmakers als Zhang voorlopig voldoende materiaal hebben om neo-realistische films als Still Life te blijven maken. Hij vertelt niet hoe Sanming en Hong in woelige tijden op de been blijven, hij laat het je voelen. Ondanks de negatieve thematiek van afbraak, sloop en vervreemding houdt lijdzame humor het stille leven van de miljoenen Chinezen op de been. Tenslotte: "Wat in 2000 jaar gebouwd is, duurt minstens 2 jaar om te slopen, alles heeft zijn tijd nodig."
Dag allemaal,
VW was weer in Rotterdam dit jaar, beleefde een leuk festival met goede films maar had helaas te weinig tijd om veel recensies te schrijven.