Uit: 2002, Turkije
Regie: Nuri Bilge Ceylan (Iklimler)
Met: Fatma Ceylan, Zuhal Gencer Erkaya, Nazan Kirilmis, Feridun Koc, Emin Toprak, Ebru Yapici, Muzaffer Özdemir
Naar aanleiding van het nieuws dat de Pathé cinema's van Amsterdam, Rotterdam en recent ook Utrecht korte cycli van Turkse films draaien voor een breed (allochtoon) publiek, was ik erg benieuwd of een film als Uzak daar ook voor in aanmerking komt. Het antwoord stond onlangs in de krant; een jeugdige bezoekster van één van die Turkse succesfilms: "Uzak, nog nooit van gehoord". Dat terwijl het op diverse festivals toch behoorlijke bijval kreeg. Niet voor iedereen dus maar Uzak is nu wel te zien in diverse filmhuizen. Dat is fijn want het is een boeiende film waarin goed wordt geacteerd. Bovendien uit een land waaruit ik zelden een film zie.
Als Yussuf vertrekt uit zijn dorpje is hij een stipje in de sneeuw. Voor de statische kamera wordt hij langzaam groter tot hij de weg heeft bereikt die hem naar Istanbul zal brengen. Hij trekt weg uit het gat om iets van zichzelf te maken in de stad of in ieder geval wat geld te verdienen voor zijn moeder. In Istanbul krijgt hij onderdak van een 'neef'. Een verwant uit zijn geboortedorp. Deze Mahmut weet ons binnen de kortste keren te overtuigen van de broosheid van Yusuf's droom. Ooit geďnspireerd kunstenaar maakt Mahmut nu promotiekiekjes voor een tegelfabriek en is gescheiden van zijn vrouw. Hij is intens alleen en doet weinig moeite om dat te verbloemen. In plaats van de jonge Yusuf te beschermen tegen teleurstelling en eenzaamheid probeert hij zo snel mogelijk van hem af te komen.
Het mooie van Uzak ('Verte') is dat niet alleen de obstinate Mahmut erg onsympathiek blijkt, ook Yusuf zou je af en toe een trap onder zijn hol willen geven. Hij verwacht in Istanbul een gespreid bedje en loopt harder achter een mooie vrouw dan een nieuw baantje aan. Misschien is Yusuf al snel in de ban van de moedeloosheid die zich van Mahmut meester heeft gemaakt. Geconfronteerd met elkaars ellende is het moeilijk samenleven. Telkens is er de hoop dat ze zich aan elkaar optrekken bijvoorbeeld tijdens een ritje in een Smart buiten de stad. Voor het eerst tonen ze iets wat op interesse in elkaar lijkt. Waarschijnlijk herkennen ze in de ander te veel de verliezer in zichzelf. Thuis blijven ze elkaar vermijden. Zo staart de één met een sigaret kleumend op het balkon over de Bosporus terwijl de ander doet alsof hij werkt achter zijn bureau.
Regisseur Ceylan heeft het allemaal erg subtiel gefilmd. Bijna nergens komt het tot een uitbarsting. Een verloren horloge wordt op deze wijze een ernstige verstoring tussen de twee zonder dat er veel woorden aan vuil gemaakt worden. Zo nu en dan is er plek voor een uitgekiend plaatje zoals het uit de mist opdoemende schip, dat gekanteld in de besneeuwde haven ligt. De meeste aandacht gaat uit naar de acteurs, die somber voor zich uit staren, geďrriteerd elkaars breekpunt opzoeken of beschaamd de ander om de tuin leiden. Uzak is een film voor mensen die de tijd willen nemen om een karakter te leren kennen en er niet van opkijken wanneer die aan het eind niet veel wijzer is dan aan het begin van de film.
LS
Moet ik nog ingaan op die vermaledijde Oscars? Het is minder zeker dan ooit of ik volgend jaar weer zo gek ben om de uitreiking live te kijken. Elf van de vierentwintig beeldjes werden dit jaar opgehaald door Jackson en Co, die samen met zijn vrouw dit jaar zes Osars op de schoorsteen kan bijplaatsen. Ik gun de beste man alle succes maar hier hebben de stemmers toch alle hokjes blind op LotR afgevinkt. Of was er echt geen concurrentie? Het was in ieder geval een ultiem saaie show waarin Billy Chrystal zijn gags moest afraffelen omwille van de tijd. De show werd, zoals de afgelopen jaren gebruikelijk, gestolen door de twee vrienden en komieken Owen Wilson en Ben Stiller. Elk jaar vallen ze op door de hilarische wijze waarop Wilson Stiller te kakken weet te zetten. Zij zijn elkaars ultieme side-kick (Stiller is natuurlijk de ware side-kick) en ik kijk daarom ook uit naar Starsky and Hutch waarin zij de hoofdrollen spelen. Bovendien tip ik de twee voor de presentatie van de Oscars van volgend jaar. Dat wordt volgend jaar dus toch weer doortrekken tot 06:30.
VW