Uit: 2003, USA
Regie: Edward Zwick
Met: Ken Watanabe, Tom Cruise, Koyuki, Tony Goldwyn, Timothy Spall, Billy Connely, Shin Koyamada
Synopsis: Na zijn terugkeer van de slachtpartijen tegen de Indianen wordt de in gewetensnood verkerende oorlogsheld Nathan Algren door Japan ingehuurd als adviseur in de burgeroorlog tegen de Samurai. Na een verloren veldslag wordt hij gevangen genomen en leert de waarden en cultuur van de Samurai kennen, wat hem de mogelijkheid biedt iets recht te zetten van zijn daden uit het verleden.
Sinds vele jaren ben ik in het bezit van Shogun; voor de niet-gamers onder ons: een bordspel (en later ook computergame) over de binnenlandse oorlogen in Japan in de 16e eeuw. Eindeloos plezier. Talloze veldslagen heb ik uitgevoerd met mijn leger van speermannetjes, boogschutters, Samurai en Ronin. Best mooi, die Japanse geschiedenis en cultuur, zoals bijvoorbeeld ook te lezen is in boeken van Mishima en Kawabata en te zien in films van onder andere Kurosawa. Ik ben wel een beetje van die gekke Japanners gaan houden. Ik was dan ook eerlijk gezegd wat geërgerd toen ik voor het eerst een trailer van The Last Samurai zag en ik Tom Cruise zag weglopen met de Japanse cultuur. Is er dan niks meer heilig voor Hollywood?
De carrière van Cruise wordt overheerst door z'n rollen als actieheld, hoewel zijn prestaties in films als Eyes Wide Shut, Magnolia en Vanilla Sky hebben laten zien dat hij zwaardere rollen ook best aan kan. De rol van Cruise in The Last Samurai hangt een beetje tussen actie en drama in en daarin lijkt hij heel goed tot z'n recht te komen. Hoe hij zich manifesteert in de scènes met zwaardgevechten en veldslagen is zeker indrukwekkend te noemen, hoewel hij af en toe op het randje van overacting balanceert als hij na een gewonnen gevecht het uitschreeuwt van de adrenaline die door zijn lichaam giert. De subtiele acteermomenten tussen hem en het gezin waar hij verblijft en vooral die met tegenspeelster en 'love-interest' Koyuki zijn ook prachtig. Echt een verademing is het in een Hollywood-film dat de romance tussen Cruise en Koyuki nauwelijks expliciet wordt en heel suggestief blijft.
De cinematografie van The Last Samurai is zondermeer adembenemend. Op het moment dat bij de eerste confrontatie een horde Samurai's in een bos uit de mist komen opdoemen is om koude rillingen van te krijgen. De vechtscènes zijn ook prachtig geschoten en gaan niet te snel, zodat je nog een enigszins kunt volgen wat er gebeurt.
Wat wel jammer is, is dat je bij vlagen het idee hebt dat je naar een Rambo of Rocky film zit te kijken wanneer Nathan de meest gevaarlijke situaties wonderbaarlijk overleeft en net als alle hoop verloren lijkt het laatste restje kracht in zichzelf vindt om toch nog te winnen. Een zwak gedeelte doet zich ook voor tijdens de vertelling van een periode van een aantal maanden waarin we Nathan zien die zich aanpast aan zijn nieuwe omgeving en langzaam de Samurai cultuur overneemt. Dieptepunt in deze is wel de voice-over van Cruise die iets zegt in de trant van: "During my stay I noticed that these were a very special people... blablabla".
Misschien nog wel het belangrijkste is dat The Last Samurai de oude, niet-westerse cultuur van de Samurai en hun nobele waarden als eer, oprechtheid, mededogen, etc. op een voetstuk plaatst, en de binnengedrongen westerse stromingen in Japan, geholpen door geldbeluste Amerikanen, als slecht worden afgeschilderd. Ook wordt het genadeloos afslachten van de Indianen door de Amerikanen in diezelfde periode in al zijn gruwelijkheid en gewetenloosheid belicht. Je kunt er hierbij ook niet aan ontkomen om een parallel te trekken met de huidige situatie waarbij traditionele (moslim)volken zich bedreigd voelen en steeds heftiger verzetten tegen de steeds verder gaande verwestering en veramerikanisering van hun omgeving. In dit licht is met The Last Samurai een actuele en behoorlijk anti-Amerikaanse film gemaakt.
Geëerd VW & LePaulski publiek,
De Antillen vallen uiteen van ellende, Curaçao is een broeinest van corruptie, racisme en intimidatie, moord en doodslag zijn aan de orde van de dag en politici gedragen zich als kleuters. Het mag dan ook een klein wonder heten dat er tussen al die onrust en ellende toch iets kan ontstaan dat een hopelijk een positieve bijdrage levert aan de filmmedia op Internet. Zoals vorige week al aangekondigd zal namelijk ondergetekende, vanuit het schilderachtige vissersdorpje van Boca Sint Michiel op Curaçao regelmatig verslag gaan doen over hetgeen te zien is in dé bioscoop en hét filmhuis in Willemstad.
In zekere zin zou men kunnen zeggen dat ik de opvolger ben van de legendarische LePaulski, alhoewel ik niet de illusie of intentie heb de reusachtige nalatenschap van De Grote LePaulski ooit te overschaduwen met mijn onbetekenende krabbeltjes op het gebied van film. Vandaar ook dat de site wat mij betreft gewoon VW & LePaulski blijft heten en er verder niets verandert, behalve dat ik samen met VW de recensies voor mijn rekening ga nemen. Nou hoor ik jullie denken: hoe kan iemand op een eilandje voor de kust van Venezuela ooit iets schrijven over het filmaanbod in Nederland?
OK, het filmaanbod is wat beperkter dan in Nederland. Toegegeven, ik zal nooit samen met VW op donderdagavond in de bioscoop zitten om over dezelfde film te kunnen schrijven. Maar, de grote Amerikaanse releases komen hier wel degelijk langs (vaak eerder dan in Nederland) en af en toe draait er in het filmhuis ook nog wel eens een aardige rolprent uit Zuid-Amerika, Zuid-Europa of Nederland (zie ook bioscopenoverzicht Curaçao op deze site). Ik heb er dus alle vertrouwen in dat ik een aardige bijdrage kan leveren aan de site en het fenomeen VW & LePaulski.
JB